To program edukacyjny realizowany w części szkół ponadpodstawowych powiatu iławskiego dotyczący profilaktyki raka szyjki macicy. Edukację młodzieży w obecnym roku szkolnym prowadzą przeszkoleni nauczyciele, pielęgniarki szkolne i pedagodzy szkolni.
Głównym sprawcą raka szyjki macicy jest HPV - to skrót nazwy powszechnie występującego wirusa brodawczaka ludzkiego. Infekcje nim wywołane są jednymi z najczęstszych schorzeń przekazywanych na drodze kontaktów seksualnych, ryzyko zakażenia mogą nieść także kontakty seksualne bez odbycia pełnego stosunku: petting czy seks oralny. Istnieje ponad 100 typów tego wirusa, zakażenie większością z nich jest stosunkowo niegroźne, przebiega bezobjawowo i ustępuje samoistnie. Wirus może też spowodować wystąpienie bardzo uciążliwych i trudnych w leczeniu brodawek zwanych kłykcinami kończystymi. Mają one biały lub różowy kolor i kalafiorowatą powierzchnię. Mogą pojawić się w okolicy narządów płciowych i odbytu, a także przy ustach, na języku i podniebieniu. Brodawki mogą wystąpić w ciągu kilku tygodni lub miesięcy po kontakcie seksualnym z osobą zakażoną.
Istnieją jednak typy wirusa, które są szczególnie niebezpieczne tzw. onkogenne, prowadzą do powstawania zmian przedrakowych i raka szyjki macicy. Do czynników zwiększających ryzyko rozwoju raka szyjki macicy należą – wczesny wiek rozpoczęcia współżycia seksualnego ( do zakażenia wirusem HPV znacznie łatwiej dochodzi u osób młodych), liczni partnerzy seksualni (większe prawdopodobieństwo przeniesienia zakażenia), palenie tytoniu zwiększa ryzyko uszkadzania DNA komórek, zmiana modelu życia rodzinnego prowadzi do osłabienia wpływu wychowawczego rodziny na młodzież, rozwój turystyki i zwiększająca się mobilność Polaków oraz obywateli krajów o wysokich wskaźnikach chorób przenoszonych drogą płciową, rozwój prostytucji. Niska zgłaszalność kobiet na badania cytologiczne (w Polsce średnio ok. 25 % kobiet).
Regularne zgłaszanie się kobiet na badanie cytologiczne prowadzone przez lekarzy ginekologów polegające na pobraniu specjalną, jednorazową szczoteczką wymazu z szyjki macicy, pozwala na wczesne wykrycie zmian chorobowych, daje szansę skutecznego leczenia i zapobiegania rakowi szyjki macicy. Program ma za zadanie uświadomienie tej wiedzy przede wszystkim dziewczętom i ich matkom.
Rak Szyjki Macicy to drugi co do częstości występowania nowotwór złośliwy narządów rodnych u kobiet w wieku 20 - 44 lata, zajmujemy 4 miejsce wśród krajów europejskich pod względem umieralności na tę chorobę.
Rak szyjki macicy rozwija się powoli i bezobjawowo. U kobiet zauważalne objawy pojawiają się dopiero w stadiach zaawansowanych. Średni czas rozwoju choroby wynosi od 5 do 12 lat. Z tego powodu kobiety, które nie wykonywały regularnie profilaktycznych badań cytologicznych, często zbyt późno zjawiają się u lekarza. Rak szyjki macicy późno wykryty i nie leczony może doprowadzić do śmierci nawet w młodym wieku.
Istniejące szczepionki obniżają ryzyko zachorowania na raka szyjki macicy ale nie dają całkowitej pewności, że kobieta nie zachoruje.
Więcej informacji na stronie www.pierwszykrok.edu.pl

Iwona Marchlewska
Promocja Zdrowia i Oświata Zdrowotna
Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Iławie